Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι μη κυβερνητική, μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1992, για την προστασία της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος, με δράσεις έρευνας πεδίου, επιστημονικής μελέτης, ευαισθητοποίησης κοινού, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού για την προστασία της άγριας ζωής, την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της αειφορίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Η λειτουργία του Περιβαλλοντικού Κέντρου ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ στο νομό Φλώρινας έδωσε λύση στο πρόβλημα των αιχμάλωτων αρκούδων και λύκων καθώς και στην ενημέρωση του κοινού για τα μεγάλα θηλαστικά.
Η αναπαραγωγή του ελληνικού ποιμενικού σκύλου και η δωρεάν διάθεση του σε κτηνοτρόφους ορεινών περιοχών αποσκοπεί στην αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και άγριας ζωής.
Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι αστική, μη κερδοσκοπική εταιρία και ασκεί πολιτική πίεση για την προστασία της φύσης αναπτύσσοντας δράσεις ευαισθητοποίησης κοινού, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού.
ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, ένα αστέρι γεννιέται
Η ιστορία του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ ξεκινάει χιλιάδες χρόνια πριν…Η Καλλιστώ ήταν κόρη του Λυκάονα, βασιλιά της Αρκαδίας. Από μικρό κορίτσι ορκίστηκε πίστη και αφοσίωση στη θεά Άρτεμη και πως θα μείνει για πάντα παρθένα, να την υπηρετεί και να τη συνοδεύει. Έτσι πήγε να ζήσει μαζί της στο δάσος κυνηγώντας άγρια θηρία. Κάποτε την είδε ο Δίας και την ερωτεύτηκε. Για να την ξεγελάσει, πήρε τη μορφή της Άρτεμης και την ανάγκασε να ξαπλώσει μαζί του. Η Καλλιστώ γέννησε ένα γιο. Ο Δίας όμως ήξερε πως αν το μάθαινε η Ήρα θα θύμωνε με την Καλλιστώ, γι' αυτό και την μεταμόρφωσε σε αρκούδα. H Καλλιστώ μεταμορφωμένη σε αρκούδα, τριγυρνούσε χρόνια στα δάση ψάχνοντας το γιο της, τον Αρκάδα. Όταν τον βρήκε, άντρα πια, θέλησε να τον αγκαλιάσει. Εκείνος καθώς δεν ήξερε πως η αρκούδα ήταν η μητέρα του, ετοιμάστηκε να τη σκοτώσει. Ο Δίας όμως τους λυπήθηκε και για να αποτρέψει τη μητροκτονία, τους μεταμόρφωσε σε αστερισμούς (τη Μικρή και τη Μεγάλη Άρκτο) και τους πήρε κοντά του στον ουρανό. Η Ήρα, που δεν έπαψε να είναι θυμωμένη, ζήτησε από τον Ωκεανό, το ποτάμι που περιβάλλει τη γη, να μην τους αφήσει ποτέ να λουστούν στα νερά του. Έτσι οι δύο αυτοί αστερισμοί δεν δύουν ποτέ. Ο Δίας όμως για να τους γλιτώσει για πάντα από τη ζήλια της Ήρας τοποθέτησε κοντά τους και ένα άλλο αστέρι τον Αρκτούρο, το όνομά του οποίου σημαίνει ο φύλακας της Άρκτου (άρκτος + ούρος), για να τους συνοδεύει και να τους προστατεύει στην αιωνιότητα.
Σύμφωνα με την επιστήμη της αστρονομίας ο Αρκτούρος είναι αστέρι που ανήκει στον αστερισμό του Βοώτη και βρίσκεται στην προέκταση της ουράς του αστερισμού της Άρκτου. Πρόκειται για ένα από τα φωτεινότερα αστέρια στον ουράνιο θόλο.
1992-2012: 20 χρόνια ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ
Στα 20 χρόνια της λειτουργίας του ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ:
- έληξε το φαινόμενο της αρκούδας χορεύτριας
- συνέβαλε στην απαγόρευση λειτουργίας τσίρκων με ζώα στην Ελλάδα
- λειτουργεί πρότυπα καταφύγια άγριας ζωής για πρώην αιχμάλωτες αρκούδες και λύκους στο Νυμφαίο και την Αγραπιδιά της Φλώρινας
- λειτουργεί κέντρα ενημέρωσης του κοινού για την αρκούδα και το λύκο
- αναπαράγει και διανέμει δωρεάν σε κτηνοτρόφους ελληνικούς ποιμενικούς σκύλους σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν με παραδοσιακό και αποτελεσματικό τρόπο οι ζημιές που μπορεί να προκαλέσουν οι αρκούδες και οι λύκοι στον άνθρωπο
- επεμβαίνει στη χάραξη μεγάλων οδών και στην κατασκευή μεγάλων τεχνικών έργων για την προστασία του περιβάλλοντος
- έχει ιδρύσει και διατηρεί το Εθνικό Μητρώο Αρκούδας με δείγματα γενετικού υλικού των αρκούδων (τρίχες τους) που συλλέγονται από ειδικές τριχοπαγίδες τοποθετημένες σε στύλους της ΔΕΗ.
- συμμετέχει σε μεσογειακό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της χρήσης παράνομων δηλητηριασμένων δολωμάτων (φόλας)
- επαναλειτουργεί και ζωντανεύει ορεινά μονοπάτια
- αναβαθμίζει υποβαθμισμένες δασικές περιοχές με φυτεύσεις δέντρων (μέχρι σήμερα 150.000)
- λειτουργεί Ομάδα Άμεσης Επέμβασης για την προστασία άγριων ζώων
- συνεργάζεται με φορείς από όλο τον κόσμο για περιβαλλοντικά ζητήματα που αφορούν στη χώρα μας
- επικοινωνεί στον εθνικό και διεθνή τύπο περιβαλλοντικές ειδήσεις και θέματα
- είναι η πιο αναγνωρίσιμη και αξιόπιστη ελληνική περιβαλλοντική οργάνωση (Awareness and Social Behavior Index, 2012, Meda).
Αρκούδα (Ursus arctos)
Η καφέ αρκούδα είναι το είδος αρκούδας με την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως. Μέχρι πρόσφατα, η κατανομή του είδους κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Αμερικής, συμπεριλαμβανομένου του βόρειου Μεξικού, την Ευρώπη, την Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη βόρεια Αφρική. Σήμερα, όμως, η καφέ αρκούδα ζει μόνο στη βορειοδυτική βόρεια Αμερική, στην Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Ασίας.
Ήξερες ότι..
- Η καφέ αρκούδα είναι το μοναδικό είδος αρκούδας που ζει στην ηπειρωτική Ευρώπη και, μετά την πολική, είναι το μεγαλύτερο είδος αρκούδας στον κόσμο.
- Οι ενήλικες αρσενικές αρκούδες στην Ελλάδα ζυγίζουν συνήθως 150-200 κιλά και έχουν μέσο μήκος περίπου 2 μέτρα και ύψος στον τράχηλο 1.10 μ.
- Οι θηλυκές αρκούδες στη χώρα μας είναι πιο μικρές και ζυγίζουν συνήθως γύρω στα 100 κιλά.
- Το φθινόπωρο, μία αρκούδα στην Ελλάδα μπορεί να διανύσει περισσότερα από 180 χιλιόμετρα σε αναζήτηση τροφής.
- Η καφέ αρκούδα είναι ζώο παμφάγο. Το ποσοστό των φυτικών τροφών στη δίαιτα της αρκούδας στη χώρα μας ξεπερνάει το 85%!
- Η αρκούδα δεν επιτίθεται στον άνθρωπο εκτός αν αισθανθεί ότι κινδυνεύει η ίδια ή τα μικρά της.
- Τα αρκουδάκια όταν γεννιούνται ζυγίζουν μόλις 200-300 γραμμάρια!
Η καφέ αρκούδα στην Ελλάδα
Ο πληθυσμός της καφέ αρκούδας στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 350 - 400 περίπου. Ζουν σε δύο ανεξάρτητους πληθυσμούς, οι οποίοι δεν επικοινωνούν γεωγραφικά μεταξύ τους. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην ευρύτερη περιοχή της οροσειράς της Πίνδου και ο δεύτερος ζει στην ευρύτερη περιοχή της οροσειράς της Ροδόπης. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν σταθερές ενδείξεις για παρουσία αρκούδας στον ορεινό άξονα Βόρα-Ολύμπου και στη Στερεά Ελλάδα μέχρι και την ορεινή Ναυπακτία, περιοχές όπου το είδος δεν είχε καταγραφεί τα προηγούμενα 70 χρόνια.
Οι απειλές
Οι δύο βασικές απειλές για την καφέ αρκούδα στην Ελλάδα είναι η σκόπιμη ή τυχαία θανάτωση και η απώλεια και ο κατακερματισμός του βιοτόπου της. Εκτός από τη λαθροθηρία, το είδος απειλείται και από την εκτεταμένη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων. Η απώλεια και ο κατακερματισμός του βιοτόπου της αρκούδας στη χώρα μας προκαλείται πρωτίστως από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις (κατασκευή μεγάλων οδικών αξόνων όπως συνέβη με την Εγνατία Οδό, παράνομη υλοτομία, δασικές πυρκαγιές, αλόγιστη διάνοιξη δασικών δρόμων, κατασκευή ανεμογεννητριών και φραγμάτων). Άμεση συνέπεια της πυκνότητας του οδικού δικτύου και της αύξησης του αριθμού των οχημάτων σε αυτό, είναι ο μεγάλος αριθμός τροχαίων ατυχημάτων με θύματα αρκούδες. Ενδεικτικό είναι ότι από το 2003 και έπειτα έχουν σκοτωθεί περισσότερες από 30 αρκούδες σε τροχαία ατυχήματα.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε : www.arcturos.gr