Εσωτερικά ή Εξωτερικά Κίνητρα
Τα κίνητρα για μάθηση διακρίνονται σε εσωτερικά (επιθυμία για γνώση, εσωτερική ικανοποίηση, ενδιαφέρον, περιέργεια κτλ) και εξωτερικά (ανταμοιβή, έπαινος, υλικά αγαθά, γονική επιδοκιμασία κτλ).
Τα κίνητρα για μάθηση διακρίνονται σε εσωτερικά (επιθυμία για γνώση, εσωτερική ικανοποίηση, ενδιαφέρον, περιέργεια κτλ) και εξωτερικά (ανταμοιβή, έπαινος, υλικά αγαθά, γονική επιδοκιμασία κτλ).
Τα εξωτερικά κίνητρα μπορεί να κινητοποιούν άμεσα τα παιδιά αλλά από τη στιγμή που αποσυρθούν, το παιδί δεν δείχνει ενδιαφέρον για τη δραστηριότητα. Ιδανικά θα πρέπει τα παιδιά να αναπτύξουν σταδιακά εσωτερικά κίνητρα μάθησης προκειμένου να κινητοποιούν μόνα τους τον εαυτό τους.
Σωστή Στοχοθεσία = Μικρές επιτυχίες
Για να βοηθήσουμε τα παιδιά να αγαπήσουν τη μάθηση είναι σημαντικό να θέτουμε από κοινού ρεαλιστικούς στόχους. Οι γονείς ίσως χρειαστεί να μετριάσουν τις προσδοκίες τους για πρωτιά προκειμένου να συμβαδίσουν με τις προσδοκίες των παιδιών αλλά και με την πραγματικότητα. Θέστε στόχους λίγο πιο πάνω από τις δυνατότητες των παιδιών, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες το παιδί να τους πετύχει.
Για να βοηθήσουμε τα παιδιά να αγαπήσουν τη μάθηση είναι σημαντικό να θέτουμε από κοινού ρεαλιστικούς στόχους. Οι γονείς ίσως χρειαστεί να μετριάσουν τις προσδοκίες τους για πρωτιά προκειμένου να συμβαδίσουν με τις προσδοκίες των παιδιών αλλά και με την πραγματικότητα. Θέστε στόχους λίγο πιο πάνω από τις δυνατότητες των παιδιών, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες το παιδί να τους πετύχει.
Είναι σημαντικό το παιδί να βιώσει μικρές επιτυχίες για να αρχίσει να πιστεύει ότι μπορεί να τα καταφέρει ή έστω να τα καταφέρει καλύτερα από ότι στο παρελθόν. Η επιτυχία συνοδεύεται συνήθως από ευχάριστα συναισθήματα και αυτά μπορούν να λειτουργήσουν ως κίνητρο μελέτης.
Δώστε του επιλογές
Συνήθως είμαστε περισσότερο διατεθειμένοι να ασχοληθούμε με πράγματα τα οποία έχουμε επιλέξει εμείς παρά με όσα επιλέγουν οι άλλοι για μας. Δώστε στο παιδί επιλογές τόσο αναφορικά με τη σχολική προετοιμασία (τι ώρα, που θα διαβάσει, με ποια σειρά τα μαθήματα) όσο και αναφορικά με τις πηγές και τους τρόπους μάθησης. Μην ξεχνάτε ότι κάθε παιδί έχει το προσωπικό του στυλ αφομοίωσης πληροφοριών το οποίο πρέπει να γίνεται σεβαστό.
Συνήθως είμαστε περισσότερο διατεθειμένοι να ασχοληθούμε με πράγματα τα οποία έχουμε επιλέξει εμείς παρά με όσα επιλέγουν οι άλλοι για μας. Δώστε στο παιδί επιλογές τόσο αναφορικά με τη σχολική προετοιμασία (τι ώρα, που θα διαβάσει, με ποια σειρά τα μαθήματα) όσο και αναφορικά με τις πηγές και τους τρόπους μάθησης. Μην ξεχνάτε ότι κάθε παιδί έχει το προσωπικό του στυλ αφομοίωσης πληροφοριών το οποίο πρέπει να γίνεται σεβαστό.
Γίνετε πρότυπο προς μίμηση
Αν θέλετε να κινητοποιήσετε τα παιδιά σας στο διάβασμα θα πρέπει πρωτίστως να αγαπήσουν τη μάθηση. Το παράδειγμα που θέτετε ως γονείς είναι σημαντικό. Προσπαθήστε να αφιερώνετε και εσείς χρόνο στη μελέτη, να διαβάζετε και εσείς κάποιο βιβλίο όσο μελετούν τα μαθήματα τους ή γενικώς να υπάρχει μια θετική ατμόσφαιρα στο σπίτι όσον αφορά τη μάθηση, τα βιβλία, τη γνώση. Τα παιδιά είναι πιθανότερο να μιμηθούν το παράδειγμα σας, παρά να ακολουθήσουν τις συμβουλές σας.
Αν θέλετε να κινητοποιήσετε τα παιδιά σας στο διάβασμα θα πρέπει πρωτίστως να αγαπήσουν τη μάθηση. Το παράδειγμα που θέτετε ως γονείς είναι σημαντικό. Προσπαθήστε να αφιερώνετε και εσείς χρόνο στη μελέτη, να διαβάζετε και εσείς κάποιο βιβλίο όσο μελετούν τα μαθήματα τους ή γενικώς να υπάρχει μια θετική ατμόσφαιρα στο σπίτι όσον αφορά τη μάθηση, τα βιβλία, τη γνώση. Τα παιδιά είναι πιθανότερο να μιμηθούν το παράδειγμα σας, παρά να ακολουθήσουν τις συμβουλές σας.
Επισημαίνετε επιτυχίες και όχι λάθη
Συχνά στην προσπάθεια να βελτιώσουμε την σχολική απόδοση των παιδιών μας, δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στα λάθη. Εξίσου σημαντική, αν όχι και σημαντικότερη, είναι ωστόσο η αναφορά σε ότι έχει κάνει σωστά και σε όποια μικρή βελτίωση έχει παρουσιάσει. Προσέξτε τις λεκτικές εκφράσεις που χρησιμοποιείτε γιατί συχνά αποκαλύπτουν την απογοήτευση και την αποδοκιμασία σας. Μεταδώστε το μήνυμα ότι πιστεύετε στις δυνατότητες του παιδιού μέσα σε μια ατμόσφαιρα αποδοχής και κατανόησης.
Συχνά στην προσπάθεια να βελτιώσουμε την σχολική απόδοση των παιδιών μας, δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στα λάθη. Εξίσου σημαντική, αν όχι και σημαντικότερη, είναι ωστόσο η αναφορά σε ότι έχει κάνει σωστά και σε όποια μικρή βελτίωση έχει παρουσιάσει. Προσέξτε τις λεκτικές εκφράσεις που χρησιμοποιείτε γιατί συχνά αποκαλύπτουν την απογοήτευση και την αποδοκιμασία σας. Μεταδώστε το μήνυμα ότι πιστεύετε στις δυνατότητες του παιδιού μέσα σε μια ατμόσφαιρα αποδοχής και κατανόησης.
Χρησιμοποιείστε τη φαντασία σας
Τα παιδιά βαριούνται εύκολα. Ένας λόγος που δεν τους αρέσει η σχολική μελέτη είναι γιατί είναι μια μονότονη διαδικασία. Χρησιμοποιείστε τη φαντασία σας για να κάνετε τη διαδικασία πιο ενδιαφέρουσα. Για παράδειγμα παίξτε στο τέλος ένα κουίζ γνώσεων με βάση την ύλη που έχει να διαβάσει ή χρησιμοποιήστε περισσότερο εικόνες. Ενθαρρύνετε τη χρήση διαφόρων υλικών που μπορεί να παρακινήσουν τη φαντασία του παιδιού σας και να κάνουν πιο πρακτική την όλη διαδικασία της μελέτης.
Τα παιδιά βαριούνται εύκολα. Ένας λόγος που δεν τους αρέσει η σχολική μελέτη είναι γιατί είναι μια μονότονη διαδικασία. Χρησιμοποιείστε τη φαντασία σας για να κάνετε τη διαδικασία πιο ενδιαφέρουσα. Για παράδειγμα παίξτε στο τέλος ένα κουίζ γνώσεων με βάση την ύλη που έχει να διαβάσει ή χρησιμοποιήστε περισσότερο εικόνες. Ενθαρρύνετε τη χρήση διαφόρων υλικών που μπορεί να παρακινήσουν τη φαντασία του παιδιού σας και να κάνουν πιο πρακτική την όλη διαδικασία της μελέτης.
Βοηθήστε όταν το χρειάζεται
Μην κάθεστε μαζί με το παιδί για να διαβάσει τα μαθήματα του. Μια τέτοια πρακτική μεταδίδει στο παιδί το μήνυμα ότι χρειάζεται εξαρχής τη βοήθεια σας και ότι δεν το εμπιστεύεστε, με αποτέλεσμα να μεταθέτει τελικά σε σας την ευθύνη της διεκπεραίωσης των σχολικών του υποχρεώσεων.
Μην κάθεστε μαζί με το παιδί για να διαβάσει τα μαθήματα του. Μια τέτοια πρακτική μεταδίδει στο παιδί το μήνυμα ότι χρειάζεται εξαρχής τη βοήθεια σας και ότι δεν το εμπιστεύεστε, με αποτέλεσμα να μεταθέτει τελικά σε σας την ευθύνη της διεκπεραίωσης των σχολικών του υποχρεώσεων.
Είναι δύσκολο για το παιδί να ταυτιστεί με το όποιο αποτέλεσμα και να κάνει κτήμα του τη μάθηση, αν δεν αναλάβει και την ευθύνη της διαδικασίας. Βοηθήστε το παιδί μόνο αν σας το ζητήσει. Συμπεριφερθείτε με κατανόηση και υπομονή, ενώ αν δεν μπορείτε να είστε ήρεμοι καλύτερα να αναλάβει κάποιος άλλος.
Η μάθηση ως τρόπος ζωής
Μην ξεχνάτε ότι το ζητούμενο δεν είναι απλώς η αφομοίωση της σχολικής ύλης αλλά η μάθηση ως τρόπος ζωής. Αξιοποιήστε κάθε ευκαιρία για να ενισχύσετε τη διάθεση για μάθηση στα παιδιά σας: ένα ταξίδι, μια εκδρομή, διαδραστικά παιχνίδια, επίσκεψη σε ένα μουσείο, λογοτεχνικά αναγνώσματα, θέατρο. Όλα αυτά μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμες πηγές μάθησης μέσα από ευχάριστες για το παιδί δραστηριότητες αλλά και να το βοηθήσουν παράλληλα να ανακαλύψει τις κλίσεις και τα ταλέντα του.
Μην ξεχνάτε ότι το ζητούμενο δεν είναι απλώς η αφομοίωση της σχολικής ύλης αλλά η μάθηση ως τρόπος ζωής. Αξιοποιήστε κάθε ευκαιρία για να ενισχύσετε τη διάθεση για μάθηση στα παιδιά σας: ένα ταξίδι, μια εκδρομή, διαδραστικά παιχνίδια, επίσκεψη σε ένα μουσείο, λογοτεχνικά αναγνώσματα, θέατρο. Όλα αυτά μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμες πηγές μάθησης μέσα από ευχάριστες για το παιδί δραστηριότητες αλλά και να το βοηθήσουν παράλληλα να ανακαλύψει τις κλίσεις και τα ταλέντα του.
Βάλια Παυλίδου – Ψυχολόγος
Μsc Κοινωνικής Κλινικής Ψυχολογίας ΑΠΘ, Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία
www.psychologos-pavlidou.gr
Μsc Κοινωνικής Κλινικής Ψυχολογίας ΑΠΘ, Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία
www.psychologos-pavlidou.gr